Sonoritads revoluziunaras
In project dal Fond naziunal svizzer per la perscrutaziun scientifica prenda sut la marella ils tuns e la musica en Svizra suenter l’onn 1789.
Guerras e violenza han traversà il continent suenter la Revoluziun franzosa e cun ellas las novas ideas da libertad ed egualitad. En Svizra hai dà tumults che han la finala provocà cun sustegn franzos la Revoluziun helvetica dal 1798. La Republica Helvetica, che ha existì be fin il 1803, ha transfurmà la confederaziun federalistica en in stadi unitar. Quests eveniments turbulents han laschà enavos fastizs sonors e musicals: chanzuns e cumposiziuns, descripziuns persunalas e protocols uffizials per numnar mo in pèr. In project finanzià dal Fond naziunal svizzer, realisà da l’autur da questa contribuziun, ha la finamira da persequitar questas funtaunas. En il center stat l’interacziun da la dimensiun sonora e dals eveniments politics e socials da quel temp. In term impurtant è qua la “soundscape”, in concept cun il qual ins po descriver acziuns sonoras e musicalas e las interacziuns dal conturn e tranter ils differents acturs.
Chanzuns e imnis
L’onn 1792 ha cumenzà l’emprima guerra tranter l’armada da la Revoluziun franzosa e ses adversaris, particularmain l’Austria. Surtut al cunfin da Basilea èn las armadas stadas confruntadas plirs onns a las duas rivas dal Rain. La Dieta helvetica ha tramess in contingent da schuldads da tut ils chantuns per observar e defender il cunfin en cas d’urgenza. En quest context è naschida ina rimnada remartgabla da chanzuns en l’entira Confederaziun che han dechantà il cumià da las truppas, l’arrivada a Basilea, l’eroissem dals defensurs da la patria e sumegliant. In repertori divers da melodias, che ston esser stadas enconuschentas a blers, furmava la basa musicala da quellas chanzuns. Il pli impurtant è stà l’uschenumnà Kaplied da Daniel Schubart (1787) ch’era vegnì cumponì per la partenza da schuldads da la Germania per l’Africa. Curt suenter la pasch la fin dal 1797 è vegnì cupitgà a Basilea il reschim vegl e politichers progressivs sco Peter Ochs (1752-1821) han furmà ina nova regenza che ha tranter auter dà ils medems dretgs a la populaziun rurala sco als citadins. Las festivitads revoluziunaras sezzas èn era stadas eveniments sonors, nua che tuns da chanun, chanzuns da libertad e suns dal zain èn stads ina soundscape imposanta. Cun l’intent da mantegnair la neutralitad eran fin ussa stads scumandads imnis revoluziunars franzos sco la Marseillaise. Ussa han ins chantà els sin la plazza dal Münster cun in text adattà.
La Republica Helvetica
La primavaira 1798 èn vegnidas cupitgadas las regenzas er en auters chantuns, en tscherts cas sut pressiun militara da la Frantscha. La vita musicala è vegnida sistida en blers lieus – la sala dal Collegium Musicum a Winterthur ha per exempel servì durant in temp ad uffiziers franzos sco sala da mangiar. La nova Republica Helvetica, controllada per gronda part dal vischin en il vest, ha stgaffì ina retscha da rituals e festivitads, nua che la musica, la chanzun ed il tun han giugà ina rolla impurtanta. In dals rituals è stà l’engirament da la nova republica ch’ils umens han stuì prestar durant la stad 1798; per part cun resistenza vehementa, supprimida brutalmain. Il tun e la musica han giugà ina gronda rolla tar questas inscenaziuns. Musica d’orchester sa maschadada cun tuns da tamburs e cun il chor da las vuschs – l’udida è stada in med per crear il citadin helvetic. Chanzuns per questa chaschun sco “Neues Freyheitslied, zu singen bey der Feyerlichkeit der Bürgereidleistung des Kantons Zürich”, sin la melodia dal Ça ira, èn stadas manifestaziuns da las novas relaziuns da pussanza.
